Kennisflits 2025:1 En de biologische vaders dan?

Wat weten we weinig over biologische vaders van geadopteerde kinderen! Dat werd wel heel duidelijk uit dit overzichtsartikel over wetenschappelijke publicaties waarin biologische vaders aan het woord kwamen.

Over geadopteerden en adoptieouders is veel bekend, maar biologische ouders van geadopteerden blijven sterk onderbelicht. Slechts 6% van de onderzoeken gaat over biologische ouders en binnen die 6% gaat 70% over de biologische moeder. Zelden speelt de biologische vader (ook) een rol (18%). In dit onderzoek werden tussen 2000 en 2022 slechts 100 wetenschappelijke publicaties gevonden waarin biologische vaders een rol speelden. De meeste studies kwamen uit de VS en het VK, en gingen vooral over binnenlandse adopties. Slechts vijf onderzoeken focusten enkel op ervaringen van biologische vaders, terwijl zeven zowel vaders als andere direct betrokkenen meenamen. De overige 88 artikelen gingen voornamelijk over wat geadopteerden, oorspronkelijke moeders, adoptieouders of professionals over biologische vaders vermeldden. Dat is wel heel weinig aandacht voor biologische vaders.

Barrières

Nu is het ingewikkeld om oorspronkelijke ouders in onderzoek te betrekken, ook oorspronkelijke moeders, maar bij de biologische vaders spelen nog extra factoren mee

• Adoptie wordt vaak als een ‘vrouwgericht’ onderwerp gezien. Moeders worden zwanger en bevallen, waardoor vrouwen meer macht en beslissingsbevoegdheid hebben bij afstand en adoptie. Biologische vaders worden hier niet altijd bij betrokken. 
• Waar van biologische moeders bij binnenlandse adopties meestal veel gegevens bekend zijn, is van biologische vaders vaak niets bekend. Als de moeder geen relatie meer heeft met de biologische vader informeert ze hem niet altijd over de zwangerschap of adoptie. Maatschappelijk werkers laten het vaak daarbij, omdat betrokkenheid van de biologische vader het proces ingewikkelder en langduriger kan maken, zeker wanneer hij het er niet mee eens is. Biologische vaders zijn daardoor vaak niet op de hoogte van de geboorte en afstand en zijn soms moeilijk terug te vinden.
• De moeder kan aangeven dat de biologische vader gevaarlijk is.
• Er heerst een stigma rond biologische vaders van afgestane kinderen. Biologische vaders worden negatief beschreven – als ‘spook vader’, niet zorgzaam, uitbuitend, spermadonor, het zwarte schaap, of overtreder. Dat heeft ook impact op de vaders en   zal ze minder open laten zijn wanneer een kind afgestaan wordt.    

Betrokkenheid

Hoewel eerdere studies vonden dat biologische vaders na de adoptie niet betrokken wilden zijn bij hun kind bleek hier het tegenovergestelde. De vaders in deze artikelen lieten weten hoeveel impact het op hun leven had om te weten dat je een kind hebt, dat er afstand van is gedaan en dat je niets weet. Ze waren nieuwsgierig en voelden zich verbonden met het kind en verantwoordelijk, ook als ze het nooit gezien hadden. Ze wilden er voor het kind zijn en wilden liefst ook een relatie met het kind opbouwen.

Sommige biologische vaders leden ernstig onder de scheiding en waren de eerste jaren voortdurend hiermee bezig. Sommigen voelden het verlies hun leven lang, sommigen wilden zelfs geen kinderen meer. Een aantal voelde zich boos of verontrust, een deel ging hierdoor zelfs aan alcohol of drugs. Omdat ze in zo’n negatief daglicht worden gesteld, zijn er ook vaders die hun vaderschap geheim houden. 

Openheid en contact bleken belangrijk. Vaders maakten zich minder zorgen over hun kind, waren tevredener over de adoptie en ervoeren minder negatieve gevolgen als er een open relatie was.

Ook voor de kinderen is openheid en contact gunstig. Het draagt bij aan hun identiteitsontwikkeling en ze ontwikkelen zich beter bij een open relatie met hun vader. 

Dit zijn redenen om aan te bevelen dat biologische vaders worden betrokken bij het adoptieproces en in het leven van hun kind na de adoptie, zodat er een veilige relatie kan ontstaan.

Perspectief

De kwesties rond afstand en adoptie zijn echter complex. De rechten, betrokkenheid en verantwoordelijkheid van de biologische vader liggen genuanceerd en iedere situatie is uniek. Daarom is het belangrijk het perspectief van biologische vaders mee te nemen, mede omdat hun beleving anders is dan die van biologische moeders. En ook zij kunnen behoefte hebben aan steun, maar om te helpen moeten we eerst begrijpen wat ze nodig hebben. 

Dit overzichtsartikel laat zien hoe alle partijen in de adoptiedriehoek onderling met elkaar verbonden zijn en dat iedereen hierin gehoord moet worden, ook in het belang van de geadopteerden. Bovendien verdienen de getuigenissen van de liefde van de biologische vaders voor hun kind, hun behoefte om betrokken te worden bij het adoptieproces en bij het leven van hun kind, meer aandacht.